Ein tilkomin kvinna

Tað hevur vakt ans, at eitt føroyskt kvinnutíðarrit í hesum døgum fyllir 10 ár. Hvør minnist ikki, hvussu ilt vit fyrr høvdu av hesum kvinnu- ella vikubløðunum, tí hvat var vikublaðslesnaður annað enn flýggjan frá veruleikanum og troyst hjá teimum, sum onki veruligt lív høvdu. Nú á døgum verður tað hildið at vera hástórt at hugsa so ilt um síni medmenniskju.

Og hvat stóð so í vikubløðunum? Søgur um tey kendu, bindi- og bakiuppskriftir, lættisoppalesnaður, fjákutar vegleiðingar um lívsins smáu trupulleikar og meinbogar, um mannin, sum ikki dugir at varta konuna upp, um onkran sum er narraður og ætlar at taka seg av døgum, um tey, sum ikki fáa tað at rigga, um vágpirrur, sum skemma trínið, og vektina, sum bara vil ein veg. Jú, vit lósu hesi vikubløðini á donskum, og vit runnu í kioskina, so títt og knapt ferða- ella farmaskipið hevði lagt at.

Men so kom vend í, og vit fingu eitt føroyskt kvinnublað, Kvinnu, sum má sigast at vera ein miðla- og mentanarpolitisk føroysk stórhending. Serliga tí at blaðið í komandi mánaða fyllir 10 ár, og tað er í sjálvum sær undrunarvert. Og tað er ongin ivi um, at Kvinna hevur broytt hugmyndina og sjálvsmyndina hjá føroyskum kvinnum. Ja, Kvinna hevur verið við til at fingið kvinnurnar meira sjónligar í samfelagnum, og givið teimum ein pall at tosa út frá, sigur Siri Sørensen, sum nú er blaðstjóri á Kvinnu.

Nú er Kvinna ikki fyrsta ‘vikublaðið’ sum kemur út í Føroyum. Árini 1905-1908 gav Súsanna Helena Patursson út blaðið Oyggjarnar. Longu í tí blaðnum varð spurt, hví kvinnur vóru so tigandi og ikki vóru at hoyra í almenna orðaskiftinum. Í tí blaðnum vóru greinir um ta tá nútímans kvinnuna, sum helt hús, gjørdi mat, fekst við handarbeiði, men eisini tíðindi og greinir, og greinir um tjóðskaparstríð.
Havnar Kvinnufelag fór í 1952 undir at geva út Kvinnutíðindi, eisini fyri at eggja konufólki at leggja upp í samfelagskjakið. Síðst í 1970’unum gav Kvinnufylkingin út blað, sum kallaðist Súrsokkur, sum bar fram eitt annað kvinnusjónarmið enn tað vanliga.
Ja, og hvør minnist ikki, at vit einaferð í 1970’unum lósu myndabløðini Eygað og Nú. Eina tíð kom eitt meira seriøst myndablað, Magn, eisini út.

Fyrsta Kvinna kom í november 2004. Blaðstjóri var Lena L. Mohr, og partafelagið Sansir gav út.
Í fyrsta nummarinum skrivar blaðstjórin, at tað er ein sonn frøi at geva eitt kvinnublað út. Og hon heldur fram, at tað er ‘stórur tørvur á einum miðli, sum tekur hesi evni upp, sum vit kvinnur hava so stóran áhuga fyri.’ Vit kunnu bara vátta, sum blaðstjórin eisini ger vart við, at tey hava lagt dent á góðskuna. Prentið er av tí allar fínasta, greinirnar eru væl skrivaðar og settar upp, og málið er gott føroyskt, kanska júst tí at tað ikki er tungt mannfólkamál. Tað er eisini um hetta mundið, at orðið lekkurt verður eitt rótføroyskt orð. Myndirnar í blaðnum eru tiknar og viðgjørdar av teimum bestu fotografum og grafikarum í landinum.

Og í hesum fyrsta nummarinum skrivar Oddvør Skarðhamar um mat, Ingibjørg Jacobsen um móta, býli og heilsu, og ein maður, Michael Kjøller Jacobæus, um urtagarðin. Bjørt Samuelsen skrivar undir heitinum journalistur.

Tað er stuttligt at lesa greinina um Guðrun Rógvadóttir, sum verður søgd at vera Framsøkin, forvitin og føroysk við stórum F. Hon er fyrimyndarkvinna, sum aðrar kvinnur kunnu spegla sær í.
Nógv er um móta í blaðnum, men tú hevur ilt við at skilja ímillum, nær talan er um journalistiskt tilfar og nær reklamu. Ein partur í blaðnum hevur yvirskriftina Vit fara í dúpdina, og í hesum blaðnum er evnið parterapi. Vit lesa um, hvat kann órógva parlagið og fáa góð ráð at fáa alt aftur á rætt aftur. Fólk standa eisini fram, eru opin og siga frá teirra góðu og minni góðu royndum við teirra parlagi.

Tá ið tú lesur blaðið, fært tú varhugan av, at tað er tað perfekta lívið, ið hevur mestan týdning. At ganga snøgt ílatin, at hava góðar partnarar ella sjeik, at eta væl, og ikki smæðast at taka fatt og realisera seg. Men sjálvandi eru nakrar skeinur í lakkinum, men tær eru bara tekin um, at tað skjóta og perfekta lívið eisini kostar. Men tað ger okkum bara sterkari, um vit klára at halda út.
Idealið er kvinnan, sum klárar seg sjálv og er kvinna við stórum K.
Neyvan er tað altíð so lætt sum hjá

Skjønne Helen, fager og ren
oppdratt i rikdom og herlighet.
Hun fant sin drøm,
husmannens sønn.
Sin store kjærlighet.

Kærleikin er bara ein partur av tí, tí nú vil kvinnan eisini royna sjálv.

Í fyrsta nummarinum av Kvinnu kanst tú læra at gera atvents- og jólapynt, har eru nógvar góðar matuppskriftir, og urtagarðurin skal røkjast, nú veturin stendur fyri durum.
Bispur, sum altso er ein maður, skrivar klummu og vil vera við, at kvinnurnar loystu mannin úr hafti. Ja, kvinnufrígeringin hevur tað gagnliga árin, at maðurin í størri mun fær møguleikan at vera menniskja. Nú nýtist honum ikki longur bara at vera arbeiðsross og innløgumaður.
Í blaðnum eru eisini 11 spurningar til Sigrún Brend, og so ikki at gloyma Stjørnuspá.
Her fari eg at endurgeva tað, sum tær kvinnur, sum eru leyvur, kundu koma út fyri í november 2004:

Fyri tíðina er lagið soleiðis, at tess meira tú veitst tess betri. Tað er tó ikki vist, at øll lata seg bera burtur av tínum eldhuga. Tú elskar at læra okkurt nýtt, og her kann maðurin í tínum lívi ella ein samstarvsfelagi hjálpa tær. Heima hevur tú orku og kanst savna teg, og tær dámar at gera okkurt til nyttu. Kanska kemur felagin við onkrum óvæntaðum íkasti. Á arbeiðnum er ógreitt, hvørjar tínar skyldur eru, og motivatiónin er lág.

So støðan er ikki meir enn hampulig ella minni góð!

Tær, sum keypa ella tekna seg fyri og forkela seg sjálva við Kvinnu, kunnu fáa eina fløgu við kvinnutónleiki verður sagt frá í hesum fyrsta blaðnum.

Atlantic Airways lýsir eisini við eini ferð, sum kvinnur kunnu gera til Keypmannahavnar. Og lýsingaskribenturin dugir at lýsa, hvussu stuttligt tað er:

Her er lív í. Fólk í øllum litum tysja framvið, meðan vit sita á kafé og fáa okkum ein kaffikopp. Vit hava keypt ordiliga lekkur klæði. Í kvøld fara vit á konsert. Aftaná fara vit út at eta, dansa og hugna okkum alla náttina. Og í morgin skulu vit forkelast við bobblubaði, andlitsrøkt og massasju. Hví ikki? Vit hava uppiborið tað.

Hoyrdi eg nakran siga Parce que je le vaux bien.

Tað serliga við Kvinnu var eisini, at blaðið frá fyrsta degi hevði eina nógv vitjaða heimasíðu við brellbitum og kjaki.

Og leygarkvøldið 4. oktober kundi Kvinna so skipa fyri stórum og nokk so dýrum føðingardagsshowi í Norðurlandahúsinum, har kvinnur kundu koma og fáa eitt ógloymandi kvøld saman við vinkonunum, bindiklubbanum, arbeiðsplássinum ella makanum.

Her skal bara sigast tillukku.

Einaferð yrkti Axel Tórgarð skemtitátt um vikubløðini, og hann dugdi at taka til:

Koyr alt tað gamla vekk,
gev okkum Skipper Skræk,
Uge-revuen, Familie-journalen,
Tempo og Skipper Skræk.

Øll bløðini eg keypi, tí
har er mong søgan søgd,
um kjerligheit og fríggjarí
og ymisk ástarbrøgd.
Ádú, so fara tvey í song,
tað er so spennandi –
eg illa nokk kann bíða
eftir næsta nummari.